Mô hình SaaS là gì? Việt Nam đã phát triển mô hình SaaS như thế nào?

Trong khi xu hướng SaaS và điện toán đám mây đang dẫn đầu thế giới công nghệ, nhiều doanh nghiệp Việt vẫn còn khá xa lạ với chúng. Tuy nhiên, điều đó đang thay đổi nhờ các giải pháp SaaS không ngừng phát triển để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của doanh nghiệp, và nhiều công ty công nghệ của Việt Nam đã có tên tuổi trong lĩnh vực này. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn có một cái nhìn toàn diện về SaaS - loại hình phần mềm đang dẫn đầu xu hướng công nghệ toàn cầu.

SaaS là gì?

SaaS (Software-as-a-Service) là một trong những dạng điện toán đám mây phổ biến nhất được định nghĩa là mô hình phân phối dịch vụ ứng dụng phần mềm. Trong đó, nhà cung cấp không bán sản phẩm phần mềm mà bán dịch vụ dựa trên phần mềm đó. Nói đơn giản hơn, nhà cung cấp tạo ra và duy trì một phần mềm chạy trên nền web và khách hàng có thể truy cập từ xa thông qua internet sau khi trả một khoản phí đăng ký định kỳ (hàng tháng, quý, năm).

SaaS được coi là mô hình 4.0 ưu việt hơn so với phần mềm on-premise - dạng phần mềm được doanh nghiệp mua lại thông qua một giấy phép vĩnh viễn.

Xu hướng hội nhập của mô hình SaaS trên toàn thế giới

Chắc chắn bạn đang sử dụng ít nhất một dịch vụ phần mềm, chỉ là bạn có để tâm đó thực sự là một mô hình SaaS hay không mà thôi. Có thể liệt kê một vài phần mềm được phát triển rộng rãi bởi những nhà cung cấp SaaS hàng đầu thế giới như Amazone Web Services, Oracle, Adobe Creative Cloud, Slack, Dropbox, Google, IBM, Microsoft, ServiceNow,... Có thể thấy, SaaS gần như đã chiếm được độc quyền trong thị trường công nghệ.

Số lượng ứng dụng SaaS được sử dụng trong một doanh nghiệp tăng liên tục qua các năm (Nguồn: BetterCloud)

Trong một báo cáo mới có tên Thị trường phần mềm dịch vụ:

Công nghệ và thị trường toàn cầu đến năm 2022, BCC Research dự đoán rằng vào năm 2017 ngành công nghiệp dựa trên mô hình SaaS được định giá $44,4 tỷ .

Trong khi đó, người ta ước tính vào năm 2022 giá trị đó sẽ đạt được $94,9 tỷ , nghĩa là tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR)  của thị trường SaaS vào khoảng 16,4% - một con số "khủng" cho thấy tiềm năng và cơ hội rộng mở cho ngành dịch vụ phần mềm này.

Bởi lẽ các phần mềm dịch vụ SaaS có thể đến từ rất nhiều nhà cung cấp, nên xu hướng hiện đại của mô hình SaaS trên thế giới chính là gia tăng tích hợp giữa các phần mềm này để chúng cùng vận hành trơn tru, tạo ra sức mạnh tổng hợp cho toàn doanh nghiệp. Điều này lý giải cho việc một doanh nghiệp có thể sử dụng đồng thời nhiều phần mềm SaaS. Theo dữ liệu thống kê năm 2017 của BCC Research, con số trung bình được tính trên thế giới là 16 phần mềm/doanh nghiệp.

Ưu điểm của mô hình SaaS

Nhờ biết cách vận dụng tối ưu internet kết nối vạn vật, mô hình SaaS ngày càng chiếm lĩnh thị trường công nghệ bởi hàng loạt lợi ích thiết thực.

1. Tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp

Có một sự thật là mô hình SaaS giúp doanh nghiệp tiết kiệm được cả chi phí tiền mặt, thời gian, nhân lực, chi phí chuyển đổi và chi phí cơ hội.

Với mô hình SaaS, bạn không cần cài đặt và chạy các phần mềm trên hệ thống của doanh nghiệp. Điều đó giúp bạn tiết kiệm được một khoản chi phí rất lớn liên quan tới việc mua giấy phép phần mềm, lắp đặt phần cứng cũng như xây dựng hệ cơ sở dữ liệu mới (lên tới $42.000 cho một phần mềm quản lý doanh nghiệp ERP chẳng hạn). Trong suốt quá trình sử dụng, mô hình SaaS không đòi hỏi bạn phải trả thêm phí hỗ trợ và bảo trì định kỳ giống như phần mềm on-premise (khoảng 15 - 20%).

Hầu hết các mô hình SaaS hiện nay đều tập trung vào và bán các dịch vụ phần mềm dưới hai dạng: Freemium - cho phép bạn dùng miễn phí trước rồi trả thêm tiền để sử dụng các tính năng nâng cao, và Premium - bán theo gói dựa trên số lượng tài khoản và thời gian sử dụng. Trong cả hai trường hợp, bạn đều có quyền lựa chọn ngừng đăng ký dịch vụ SaaS bất cứ khi nào bạn muốn, và chi phí cũng ngừng luôn tại thời điểm đó.

Thời gian và nhân lực cần thiết để triển khai một phần mềm SaaS cũng tiết kiệm hơn hẳn so với giải pháp on-premise truyền thống. Doanh nghiệp phải tốn tới 6 tháng hoặc lâu hơn vào việc tạm ngưng hoạt động một số bộ phận để lắp đặt hoàn chỉnh một hệ thống on-premise cồng kềnh, đồng thời huy động tất cả nhân viên kỹ thuật tốt nhất đến hỗ trợ. Còn với đội ngũ hỗ trợ (thường chỉ gồm 1-2 thành viên) của nhà cung cấp SaaS, họ chỉ cần tối đa là 2 ngày để thiết lập tài khoản và training sử dụng phần mềm cho toàn bộ nhân viên trong doanh nghiệp.

Mô hình SaaS cũng giúp doanh nghiệp giải bài toán chi phí chuyển đổi khi lắp đặt và áp dụng công nghệ. Giả sử phần mềm on-premise gặp phải sự cố phát sinh trong quá trình vận hành, tất cả hệ thống sẽ "chết"; mà khi phần mềm đó đã thực sự lỗi thời, doanh nghiệp cũng khó dứt khoát loại bỏ nó vì chi phí ban đầu bỏ ra quá lớn. Còn phần mềm SaaS được ví như một chiếc xe bus, bạn chỉ cần bỏ ra số tiền vừa phải để được chở đi đến bất cứ nơi nào bạn muốn mà không cần mua chiếc xe mới hay quá lo lắng cho việc chiếc xe bị hỏng hóc giữa đường.

2. Luôn nhận được các tính năng phần mềm tốt nhất

Là khách hàng sử dụng SaaS, bạn không cần một bộ phận IT luôn túc trực để xử lý vấn đề kỹ thuật trong quá trình vận hành phần mềm nữa. Từ việc đảm bảo hệ thống máy chủ chạy tốt, duy trì bảo mật đến fix các bugs phát sinh,... đều được nhà cung cấp chịu trách nhiệm. Đội ngũ tester và IT của họ làm rất tốt phần này, và bạn sẽ luôn được sử dụng dịch vụ tốt nhất từ phía họ.

Doanh nghiệp cũng được hưởng lợi từ việc các nhà cung cấp SaaS luôn thường xuyên tự động cập nhật phần mềm, bao gồm cả việc tối ưu các tính năng cũ và bổ sung thêm các tính năng cao cấp hơn. Bạn không cần lo lắng tìm mua phiên bản mới được phát hành hoặc các bản vá công nghệ.

3. Dễ dàng sử dụng ở mọi lúc, mọi nơi

Vì các nhà cung cấp SaaS triển khai dịch vụ qua internet nên người dùng dễ dàng truy cập phần mềm từ bất kỳ thiết bị và trình duyệt nào có kết nối internet.

Với SaaS, bạn không cần phải đến văn phòng, mở chiếc máy tính được cài sẵn phần mềm thì mới có thể sử dụng nó. Khi doanh nghiệp đăng ký sử dụng phần mềm, bạn được phép tạo thêm tài khoản (với giới hạn số lượng tuỳ theo gói đã mua) cho nhân viên trong doanh nghiệp. Bạn và nhân viên có thể ngồi ở bất cứ đâu, tại bất cứ thời gian nào, thực hiện thao tác đăng nhập đơn giản và sử dụng các tính năng không giới hạn.

Với SaaS và internet, bạn và nhân viên có thể sử dụng phần mềm ở bất cứ đâu, tại bất cứ thời gian nào

Hầu hết các nhà cung cấp SaaS đều đang cố gắng phát triển ứng dụng trên đa hệ điều hành (Windows, MacOS, iOS và Android) và trên nhiều trình duyệt (Microsoft Internet Explorer, Google Chrome, Apple Safari, Mozilla Firefox,...) để hỗ trợ tối đa trải nghiệm người dùng. Thông thường, bạn có thể cùng lúc đăng nhập trên nhiều thiết bị.

4. Khả năng tích hợp cực kỳ lớn

Các phần mềm on-premise thường được thiết kế để giải quyết bài toán một cách biệt lập và không cần liên quan tới các ứng dụng ngoài. Nhưng trên thực tế, bạn luôn cần trao đổi dữ liệu qua lại giữa các phần mềm với nhau để hệ thống hoá quy trình và tiết kiệm thời gian, công sức làm việc. Hiểu được nhu cầu thiết yếu này, các nhà cung cấp đã phát triển khả năng tích hợp thành thế mạnh vượt trội của mô hình SaaS trên toàn thế giới.

Hầu hết các phần mềm SaaS hiện nay đều được tối ưu hệ thống API - giao diện lập trình ứng dụng mở cho phép đồng nhất và trao đổi dữ liệu qua lại giữa các ứng dụng đến từ nhiều bên cung cấp khác nhau. Đó chính là cơ hội để bạn và doanh nghiệp hội nhập nhanh hơn với các công nghệ mới ngay trên chính hệ thống hiện tại của mình.

5. Dễ dàng mở rộng quy mô sử dụng

Một ưu điểm lớn của dữ liệu đám mây nói chung và SaaS nói riêng là khả năng mở rộng. Bạn dễ dàng tăng gấp đôi, gấp 3,... số lượng tài khoản hoặc tích hợp thêm các phần mềm mới mà không ảnh hưởng tới cơ sở hạ tầng hay cơ sở dữ liệu có sẵn của doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp đang trên đà tăng trưởng nóng hoặc bạn đang có dự định mở rộng quy mô trong tương lai.

Nhược điểm của mô hình SaaS

Không có giải pháp công nghệ nào là hoàn hảo, và mô hình SaaS cũng vậy. Những vấn đề này không hẳn là nhược điểm mà đôi khi chỉ là những yêu cầu bắt buộc đối với người sử dụng phần mềm mà bạn hoàn toàn hiểu và có biện pháp khắc phục. Dưới đây là một số điểm đang được các nhà cung cấp SaaS hoàn thiện thêm.

1. Tính bảo mật hệ thống

Chính bởi tập trung vào sự linh hoạt, gọn nhẹ và dễ dàng triển khai mà mô hình SaaS có một điểm yếu so với giải pháp on-premise - đó là vấn đề bảo mật. Với SaaS, server của phần mềm sẽ được đặt ở bên phía nhà cung cấp chứ không đặt tại doanh nghiệp, còn dữ liệu được ký gửi trên “đám mây” (cloud) nên bạn có thể có cảm giác không an toàn, lo sợ thông tin rò rỉ hoặc bị lấy cắp. 

Khi nền điện toán đám mây 4.0 càng phát triển thì vấn đề này càng bớt lo ngại. Đó là nhờ các nhà cung cấp SaaS chú trọng hơn vào mã hoá dữ liệu và có các điều khoản cam kết bảo mật chặt chẽ hơn trong Cam kết mức độ dịch vụ (SLA). Bạn nên kiểm tra lại một lượt về bảo mật trước khi đưa ra bất cứ quyết định triển khai phần mềm SaaS nào.

2. Yêu cầu bắt buộc về kết nối internet

Người dùng cần phải kết nối internet để đăng nhập và sử dụng phần mềm SaaS. Trong trường hợp thiết bị sử dụng không kết nối được, hoặc khi đang ở những nơi internet không khả dụng như di chuyển trên máy bay, việc sử dụng sẽ bị gián đoạn.

Đây có thể coi là một điểm trừ của SaaS trong đánh giá của những nhà lãnh đạo doanh nghiệp khó tính. Còn đối với số đông còn lại, những người luôn thường xuyên cập nhật thông tin trên Facebook, chat, gửi Email, nghe nhạc online,... thì internet giống như một trợ thủ song hành, chứ không phải yêu cầu khắt khe từ phía nhà cung cấp.

Trên tất cả, các nhà cung cấp hiện đang phát triển tính năng hỗ trợ sử dụng ngoại tuyến cho các phần mềm này.

3. Chưa sẵn sàng với phiên bản mới cập nhật

Lợi ích được tự động cập nhật miễn phí phiên bản mới của phần mềm cũng có thể mang lại sự bất tiện. Đó là khi bạn hoặc một số nhân viên trong doanh nghiệp có thể cảm thấy bỡ ngỡ với các thay đổi trong giao diện hay tính năng nâng cao của phần mềm.

Việt Nam đã phát triển mô hình SaaS như thế nào?

Theo nghiên cứu của Hiệp hội Điện toán Đám mây Châu Á được thực hiện vào năm 2016, Việt Nam là quốc gia có tốc độ phát triển điện toán đám mây nhanh thứ 14 của Châu lục. Điều này cho thấy, các doanh nghiệp Việt Nam đều hiểu rõ những lợi ích của SaaS là gì. Đồng thời, đánh giá cao về giải pháp công nghệ SaaS. Mặc khác, hiện nay Chính phủ đang ra sức đẩy mạnh tuyên truyền hướng tới nền kinh tế 4.0 nên việc phát triển điện toán đám mây tại Việt Nam càng nhanh hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, với các doanh nghiệp, mô hình SaaS vẫn chiếm được sự tín nhiệm bởi nó có nhiều ưu điểm hơn hạn chế. Chính vì thế, sử dụng mô hình điện toán đám mây đang trở thành xu hướng của hầu hết các công ty. Bởi giải pháp này giúp tiết kiệm kha khá chi phí đầu tư, thời gian và nguồn lực, góp phần tăng năng suất làm việc của nhân viên. Từ đó, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc mở rộng kinh doanh.

Nguồn base